از زمانی که گوشی‌های تلفن همراه به‌خصوص موبایل‌های هوشمند امروزی وارد زندگی انسان شد و تمام ابعاد زندگی او را در برگرفت، نگرانی‌هایی از جانب محققان و مردم عادی در رابطه با آسیب‌ها و عوارض استفاده از این وسیله کاربردی وجود داشت.
با اینکه هنوز از نظر علمی به صورت دقیق ثابت نشده که امواج رادیویی ساطع شده از گوشی‌های تلفن همراه بر سلامتی انسان تاثیرات منفی دارند یا نه؛ اما شواهد و حدسیات محققان نشان می‌دهد که بسیاری از اختلالات یا بیماری‌هایی که امروزه شاهد آن هستیم و هرروز در حال گسترش هستند، نتیجه استفاده مداوم و بی‌اندازه ما از تلفن همراه می‌باشد.
تلفن‌های همراهی که ما از آنها استفاده می‌کنیم، امواج رادیویی با قدرت کم و انرژی بسیار کمتر از امواج دیگر دارند اما این امواج رادیویی از دسته امواج الکترومغناطیس هستند که از طریق شبکه آنتن‌های ثابت که به آنها ایستگاه‌های پایه می‌گویند، ارتباط برقرار کرده و در محیط منتشر می‌شوند.
از آنجایی که تلفن همراه باید مدام در حال ارسال و دریافت سیگنال‌هایی از گوشی موبایل به آنتن و برعکس باشد، دائماً در حال منتشر کردن و ساطع کردن امواج رادیویی است.
براساس تحقیقات انجام شده ثابت شده که این امواج الکترومغناطیسی از انواع یونیزه‌کننده مثل پرتوهای ایکس، اشعه گاما یا اشعه فرابنفش نور خورشید نیستند و به اندازه آنها انرژی ندارند. در نتیجه نمی‌توانند پیوندهای شیمیایی مولکول‌های داخل بدن ما مانند پیوندهای بین DNA را بشکنند یا باعث فرایند یونیزاسیون در بدن ما بشوند.
اما این موضوع دلیل نمی‌شود که به طور قطع بتوانیم بگوییم امواج رادیویی تلفن همراه هیچ‌گونه آثار سوئی بر سلامت انسان و اختلالات جدیدی که هرروزه مشاهده می‌کنیم، ندارند.
اگر شما جزء آن دسته از افرادی هستید که می‌خواهید اطلاعات جامع و کامل‌تری درباره این موضوع داشته باشید و موارد احتیاط را در این‌باره رعایت کنید تا خدایی ناکرده هیچ‌گاه درگیر عوارض و آسیب‌های احتمالی این امواج نشوید، این مقاله مخصوص شماست.
ما نگرانی‌های شما را درک می‌کنیم و به همین دلیل در جهت آسودگی بیشتر خاطر شما و آگاهی کامل‌تر شما درباره این مسائل در ادامه هرآنچه مربوط به امواج رادیویی است، آثاری که دارند و همچنین نحوه کاهش تاثیرات آنها را برای شما به تفصیل شرح خواهیم داد.
گوشی موبایل چه امواج و سیگنال‌هایی از خودش منتشر می‌کند؟
گوشی‌های تلفن همراه امواج الکترومغناطیسی با فرکانس رادیویی دارند که باعث برقراری ارتباط دوطرفه برای دریافت و ارسال سیگنال از تلفن همراه به دکل آنتن و بلعکس می‌شود تا ما بتوانیم با گوشی تلفن همراه خود کار کنیم.
البته این امواجی که از آنها صحبت می‌کنیم فقط مخصوص به گوشی تلفن همراه نیستند. اگر شما را یک رادیو ساده را هم در نظر بگیرید یا تلویزیون‌ها یا دستگاه جی‌پی‌اس و… آنها هم همین امواج را دارند.
شکل نموداری امواج رادیویی مانند تابع سینوس است و انرژی آنها بسیار ضعیف و کم است. به طور کلی وجود این امواج برای اینکه ما بتوانیم از وسایل و تکنولوژی‌هایی مانند تلویزیون، رادیو، چی‌پی‌اس، موبایل و… استفاده کنیم ضروری است.
تا زمانی هم که امواج آنها درمسیرهای مشخص شده محدود باشند، بی‌ضرر هستند اما مشکل از آنجایی شروع می‌شود که این امواج محدود نیستند.
یعنی سیگنال‌هایی که از این امواج ساطع می‌شود فقط در جهت آنتن و بالعکس آن فعالیت نمی‌کنند. این امواج به جهات مختلف حرکت کرده و بر تمام لوازم و وسایلی که در راه‌شان باشند برخورد کرده و براساس نوع و جنس آنها تأثیرات مختلفی بر هرکدام‌شان می‌گذارند.
برای مثال امواج گوشی موبایل بر تمام اندام‌های ما نفوذ کرده و تاثیراتی بر آنها می‌گذارند. علاوه‌بر آن، این امواج خیلی راحت می‌توانند به بدن ما به خاطر اینکه بیشتر حجم بدن ما را آب گرفته جذب شوند.
در حقیقت اگر بخواهیم شکل آن را شبیه سازی کنیم، انگار در هرلحظه یک سوزن کوچک به سمت بدن ما پرتاب شود و به قسمت‌های مختلف بدن ما برخورد کند.
اگر تعداد این سوزن‌ها کم باشد و در فواصل زمانی طولانی به بدن ما برخورد کنند، تاثیر آنچنانی بر بدن ما ندارند اما اگر از صبح تا شب مدام و در هرلحظه بدن ما آماج حمله‌های این سوزن‌ها باشد، قطعاً باعث آسیب‌های جدی و زخم و جراحت‌های سنگینی در بدن ما خواهند شد.
این امواج رادیویی هم به همین شکل هستند. همانطور که بالاتر گفتیم، این امواج رادیویی انرژی خیلی زیادی ندارند و حتی توانایی شکستن پیوندهای شیمیایی مولکول‌های بدن ما را هم ندارند؛ اما همان مقدار تاثیر کمی که بر بدن ما می‌گذارند به خاطر مدت زمان طولانی استفاده ما از آنها میتواند خطرناک‌تر از سایر اشعه‌ها باشد.
چراکه ما می‌دانیم اشعه فرابنفش یا ایکس تا چه حد مضر هستند و استفاده از آنها را بسیار بسیار محدود کرده و حتی در برخی از مواقع اصلا از آنها استفاده نکرده و تمام موارد ایمنی را در برابر آنها رعایت می‌کنیم.
اما به خاطر اینکه ضررهای این امواج هنوز به درستی اثبات نشده و همچنین مقاله‌ها و تحقیقات ضد و نقیضی که هرروزه از تاثیر نداشتن این امواج منتشر می‌شود، باعث شده بسیاری از افراد آن را جدی نگیرند.
چه گروه از افرادی بیشتر در معرض خطر آسیب‌های امواج رادیویی هستند؟
کودکان بیشتر از تمام گروه‌های سنی در معرض خطر این امواج هستند. چراکه آنها در سن رشد و یادگیری هستند و هنوز مغزشان به اندازه کافی رشد نکرده به همین خاطر یک وسیله مثل موبایل که دائماً در هرلحظه درحال ساطع کردن امواج رادیویی است، خیلی راحت میتواند قسمت‌های مختلف مغز آنها را تحت تاثیر قرار دهد و آثار نامطلوب و مضری بر رشد آنها بگذارد و اختلالات رشدی و جسمی برایشان ایجاد کند.
علاوه‌بر موارد ذکر شده، کودکان به این دلیل که اخلاق و رفتارشان در حال شکل‌گیری است گوشی تلفن همراه وقتی بدون محدودیت در دسترس آنها باشد میتواند آثار مخربی بر شخصیت و تفکر آنها داشته باشد.
برخی از مهمترین مضرات و عوارضی که گوشی‌های تلفن همراه برای کودکان دارند عبارتند از:
آسیب‌های مغزی
متاسفانه براساس آمار ثبت شده، حدود ۳ هزار کودک در ایالات متحده آمریکا دچار تومور مغزی هستند و این در حالی است که ۲۵ درصد سرطان‌هایی که در دوران کودکی، کودکان به آن دچار می‌شوند در اثر تومورهای مغزی به وجود می‌آیند.
علاوه‌بر این، ابتلا به بیماری‌های خطرناک، کاهش میزان یادگیری، عدم تمرکز و حواس‌پرتی، کند شدن روند رشد مغز، اختلالات روانی، افزایش استرس و اضطراب، کاهش تراکم استخوانی، تغییرات هورمونی، سردرد و… از جمله مهمترین و شایع‌ترین عوارضی است که استفاده نامحدود گوشی تلفن همراه و امواج آن بر مغز کودکان می‌گذارد.
اختلالات رفتاری
دنیای مجازی یک دنیای بی‌انتها و بدون محدودیت است. زمانی که گوشی‌های تلفن همراه بدون هیچ نظارت و کنترلی و به صورت نامحدود در اختیار کودکان کنجکاو قرار بگیرد، به خاطر اینکه کودکان در سن رشد هستند و کنجکاوی در وجود آنها یک امر طبیعی است اگر بر آنها نظارت نشود و کنجکاوی‌شان به راه درست هدایت نشود، میتواند باعث اختلالات روانی، رفتاری، بلوغ زودرس و… در فرزندان و کودکان شما بشود.
اختلال در خواب
یکی از مهمترین مضراتی که موبایل برای کودکان ایجاد می‌کند، اختلال در خواب کودک است. همانطور که احتمالا خودتان هم می‌دانید، خواب یکی از اصلی‌ترین و مهمترین نیازهای تمامی افراد است.
فارغ از اینکه کودک، نوجوان، بزرگسال، میانسال یا سالخورده باشید؛ خوابیدن یکی از مهمترین نیازهای شماست.
اهمیت خواب باکیفیت و مطلوب در کودکان به خاطر سن حساس رشد آنها نسبت به سایر افراد بیشتر هم می‌باشد، چراکه هورمون‌های رشد در شب در بدن ترشح می‌شوند.
اختلال در خواب، بی‌خوابی، خواب نامطلوب و ناکافی در سنین رشد میتواند آسیب‌های جبران ناپذیری برسلامت کودک شما داشته باشد.
اعتیاد به تلفن همراه
متاسفانه مسئله اعتیاد به تلفن همراه و گوشی‌های هوشمند یک مسئله جدی است و در بزرگسالان و کودکان دیده می‌شود؛ اما آثار مخربی که این عادت بد برروی کودکان دارد بسیار بسیار بیشتر جدی‌تر و مهمتر از آثار آن در بزرگسالان است.
اینکه کودک شما به جای اینکه وقت خودش را صرف بازی و یادگیری کند مدام به گوشی تلفن همراه نگاه کند و درگیر آن باشد، علاوه‌بر اینکه باعث اختلالات بینایی و مشکلات چشمی برای او می‌شود، از کودک دلبند شما یک شخصیت وابسته، پرخاشگر و متزلزل درست شبیه شخصیت یک معتاد را برای او می‌سازد.
چطور می‌توان آثار سوء گوشی‌های تلفن همراه و امواج آن را بر کودکان کاهش داد؟
شاید الان که به صورت دقیق‌تر و گسترده‌تر آسیب‌هایی که از طریق تلفن همراه و امواج آن به کودک شما وارد می‌شود را بررسی کرده و متوجه شدید، به این فکر کنید که باید هرچه زودتر ارتباط کودک خود با موبایل را به طور کامل قطع کنید.
البته اینکه کودک هیچ‌نوع ارتباطی با گوشی تلفن همراه نداشته باشد به‌خصوص در سنین پایین ایده‌آل‌ترین روش ممکن است.
اما زمانی که فرزند شما از همان ماه‌ها یا سال‌های ابتدای تولدش با گوشی تلفن همراه زندگی کرده و همیشه موبایل در دسترسش بوده، نمی‌توانید به صورت ناگهانی این ارتباط را به صورت کامل قطع کنید.
همچنین در سال‌های اخیر به دلیل شیوع ویروس کرونا و مجازی شدن آموزش‌ها و مدارس زمانی که کودک شما بیشترین ساعات روز را برای یادگیری و مطالعه وابسته به گوشی تلفن همراه بوده، نمی‌توانید بدون هیچ مقدمه و جایگزینی عادت او را ترک داده و این ارتباط را به‌طور کامل قطع کنید.
چراکه این کار اثر عکس دارد و به جای اینکه به کودک شما کمک کند بدتر باعث پرخاشگری و بهانه‌گیری او نیز می‌شود.
بنابراین بهترین راه این است که حالا که بیشتر مدارس حضوری شده‌اند و نیاز به ارتباط با گوشی تلفن همراه در فرزندان شما کمتر شده، فرزند خود را با سرگرمی‌های مفید و مناسب سنش آشنا کنید.
البته باید بدانید که این کار ملزم این است که وقت بیشتری برای فرزندتان بگذارید. سعی کنید علایق او را بشناسید و استعدادهایش را کشف کنید و او را در جهت پیشرفت در این زمینه‌ها تشویق کرده و سوق دهید.
سپس خیلی آرام آرام و بدون هیچ‌گونه بحث، دعوا، تهدید یا پرخاشگری با جایگزین کردن سرگرمی‌های درست به جای موبایل، وابستگی کودک خود را به موبایل قطع کنید. به طوری که دیگر کودک شما برای گذراندن زمانش احساس نیاز به گوشی تلفن همراه نداشته باشد.
راهکارهای کاهش امواج الکترومغناطیس
با تمام مضرات و آسیب‌هایی که این امواج بر سلامتی ما می‌گذارند، اما برخی راه‌ها و روشهایی هم وجود دارند که با استفاده از آنها بتوانیم عوارض این امواج و سیگنال‌ها را تا حدی کاهش دهیم. در ادامه برخی از مهمترین راه‌هایی که می‌توانید آنها را انجام دهید را برای شما شرح می‌دهیم.
1. میزان مکالمه با تلفن همراه را کاهش دهید
درست است هدف اصلی از ساخت تلفن همراه صحبت کردن، مکالمه و برقراری ارتباط میان افراد است اما به‌خاطر امواج مضر و آسیب‌هایی که این وسیله میتواند به سلامتی ما وارد کند بهتر است تا جایی که می‌توانید میزان مکالمه‌تان را با تلفن همراه کاهش دهید.
به هیچ‌عنوان مکالمه‌های طولانی‌مدت را از طریق گوشی موبایل انجام ندهید. نهایت زمانی که می‌توانید با تلفن همراه صحبت کنید تا ۲ دقیقه است. بیشتر از آن امواج ساطع شده از گوشی تلفن همراه تاثیرات مخربی بر مغز شما خواهند گذاشت.
2. استفاده از تلفن همراه را محدود کنید
این مورد از مهمترین موارد برای کاهش مضرات گوشی تلفن همراه برای کودکان و بزرگسالان است.
در رابطه با کودکان این را بدانید داشتن تلفن همراه شخصی برای کودکان‌تان اصلا واجب نیست. اگر شما به عنوان والدین به هر دلیلی برای کودکان حداقل زیر ۱۵ سال خود یک گوشی تلفن همراه شخصی تهیه کنید، این را بدانید که نه تنها به او لطف نکرده‌اید، بلکه در عوارضی که ممکن است برای او پیش بیاید سهیم هستید.
همچنین افراد بزرگسال نیز بهتر است تا جایی که می‌توانند استفاده از گوشی تلفن همراه را محدود کنند.
لازم نیست همه کارهای خود را با موبایل‌تان انجام دهید. هرچقدر کمتر از گوشی استفاده کنید احتمال مبتلا شدن بیماری‌ها و عوارض آن برای شما کمتر می‌شود.
3. گوشی خود را در کیف قرار دهید
متاسفانه جدیداً بیشتر افراد عادت کرده‌اند تلفن همراه‌شان را مدام در دستشان بگیرند یا نهایتاً داخل جیب روی سینه یا جیب شلوارشان می‌گذارند که این کار بی‌نهایت میتواند مضر و آسیب‌زا باشد.
چراکه گوشی تلفن همراه شما در هر ثانیه در حال دریافت و ارسال امواج رادیویی است و زمانی که گوشی در نزدیکترین حالت به بدن شما قرار بگیرد، درست مثل وقتی که در دستتان است یا در جیبتان قرار دارد، این امواج بیشتر از هرزمان دیگری جذب بدن شما می‌شوند.
بنابراین بهتر است همیشه گوشی تلفن همراهتان را در فاصله حداقل چندین سانتی‌متری از بدنتان نگه دارید.
استفاده از کیف برای حمل گوشی تلفن همراه میتواند تا حد زیادی امواج آن را از بدن شما دور نگه‌دارد. درنهایت اگر زمانی مجبور شدید گوشی را در جیبتان بگذارید، بهتر آن را خاموش کنید یا در حالت پرواز قرار دهید.
4. به محض شماره گرفتن گوشی را کنار گوش خود قرار ندهید
زمانی که با کسی تماس می‌گیرید، اول اجازه دهید ارتباط شما برقرار شود و بعد گوشی را روی گوش‌تان قرار دهید.
البته بهترین روش این است که از هندزفری یا هدست استفاده کنید یا از بلندگو گوشی‌تان استفاده کنید.
اما اگر در شرایط این کارها را نداشتید، بهتر است کمترین زمان ممکن گوشی را در کنار سر خود قرار دهید.
همچنین هندزفری‌های سیمی بسیار بهتر از انواع بلوتوثی آنها هستند. چراکه خود بلوتوث امواجی با انرژی کم را از خودش ساطع می‌کند.
5. از قاب یا پوشش‌های فلزی استفاده نکنید
فلزات امواج رادیویی ارسال شده از تلفن همراه را از خودشان عبور نمی‌دهد بلکه آنها را منعکس کرده و در همان فضا نگه می‌دارند.
بنابراین اگر پوشش گوشی شما فلزی باشد آن پوشش برای سیگنال‌ها و امواج تلفن شما مثل یک تله عمل کرده و مانع از خروج آنها می‌شود. در نتیجه امواج بیشتر از هرزمان دیگری به سمت بدن شما جذب می‌شوند.
به عدد SAR توجه کنید.
هنگامی که قصد خرید گوشی موبایل جدید را دارید، علاوه‌بر قیمت، مدل، طرح، رنگ، برند و چیزهایی از این قبیل بهتر است به میزان اس.اِی.آر آن گوشی هم توجه کنید.
معمولاً عدد اس.ای.آر توسط شرکت سازنده بر روی گوشی تلفن همراه یا کاتالوگ استفاده از آن نوشته می‌شود. هرچه این عدد کمتر باشد میزان ایمنی آن گوشی بیشتر است.
7. تغذیه سالم و استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها را فراموش نکنید
آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که برای بدن ضروری بوده و می‌توانند میزان رادیکال‌های آزادی که منجر به سرطان در بدن می شوند را کاهش دهند.
هیچ تحقیق علمی هنوز به طور قطعی ثابت نکرده که امواج تلفن همراه مستقیماً بر سرطان‌زایی افراد تاثیر دارند اما با توجه به شواهد موجود مشخص شده که این امواج میزان مواد کاهنده ابتلا به سرطان مثل آنتی‌اکسیدان‌ها را کاهش می‌دهند.
از این رو حالا که امکان حذف تلفن همراه از زندگی ما وجود ندارد، بهتر است به سلامت خود بهای بیشتری بدهیم و موادی که حاوی این ماده هستند را بیشتر مصرف کنیم.
8. مسیر آنتن را مسدود نکنید
آنتن تلفن همراه قسمتی از آن است که محل دریافت و ارسال امواج است. از این رو اگر به هروسیله‌ای جلوی آنتن و خروجی امواج را مسدود کنید؛ میزان جذب آنها به بدن خود را افزایش می‌دهید.
در صورتی که مسیر خروجی آنتن گوشی باز نباشد، تلفن همراه برای آن که کارایی خودش را حفظ کند مجبور می‌شود از پرتوهای بیشتری استفاده کند و این قضیه اصلا برای سلامتی انسان مناسب نیست.
ما همیشه باید به دنبال راه‌هایی باشیم تا میزان این پرتوها و سیگنال‌ها را تا حد امکان کاهش دهیم. همچنین هنگام دانلود یا ارسال فایل‌ها بهتر است گوشی را از خود دور کنید.
چراکه در این زمان‌ها هم در حال دانلود آهنگ، فیلم و… هستید، سیگنال‌ها و امواج ارسالی و دریافتی گوشی شما بیشتر می‌شود. در نتیجه بهتر است در چنین حالتی فاصله خودتان را با گوشی تلفن همراهتان حفظ کنید.
9. استفاده از اینترنت را کاهش دهید
زمانی که موبایل شما به اینترنت داده همراه یا وای فای وصل می‌شود، امواج الکترومغناطیسی منتشر شده از آن چندین برابر می‌شوند؛ بنابراین بهتر است جز در مواقع خاص و لزوم از اینترنت موبایل‌تان استفاده نکنید.
10. گوشی را در حالت پرواز قرار دهید
زمانی که با گوشی‌تان کاری ندارید بهتر است آن را خاموش کرده و یا در حالت پرواز قرار دهید. در این حالت کمترین میزان امواج از گوشی شما ساطع می‌شود و گوشی در بهینه‌ترین و بهترین حالت خودش قرار دارد.
بنابراین در استفاده‌های روزمره و معمولی و به‌خصوص شب‌ها هنگام خواب بهتر است یا حالت پرواز گوشی خود را روشن کنید و یا گوشی خود را خاموش کنید.
چه زمان‌هایی موبایل بیشترین میزان امواج را از خودش ساطع می‌کند؟
گاهی اوقات شرایطی پیش می‌آید که گوشی تلفن همراه باید امواج قوی‌تر و بیشتری از خودش منتشر کند تا کارایی و سرعتش کند نشود. بهتر است زمان‌هایی که میزان سیگنال‌های ارسال شده از تلفن همراه زیاد می‌شود استفاده از آن را کاهش دهید.
سیگنال‌ها و امواج قوی‌تر و بیشتر در زمان هایی مانند موارد زیر اتفاق می‌افتند:
زمانی که مقدار آنتن شما کم است در این حالت تلفن همراه بیشتین انرژی و فعالیت خود برای اتصال به شبکه های آنتن را انجام می‌دهد. پس در چنین مواقعی بهتر است احتیاط کرده و گوشی خود را در حالت پرواز قرار داده یا بهتر از آن، گوشی‌تان را خاموش کنید.
زمانی که در آسانسور، ماشین، اتوبوس، قطار یا هر وسیله ای که با سرعت زیادی در حال حرکت است قرار دارید.
در چنین مواقعی تلفن همراه شما برای شناسایی و متصل شدن به نزدیکترین دکل در محدوده اطراف‌تان، امواج قوی‌تر و بیشتری از خودش ارسال می‌کند و این امواج با برخورد به بدنه فلزی وسایل حمل و نقل امکان خروج از آن را نداشته و در آن فضا محبوس می‌شود که این محبوس شدن منجر به جذب بیشتر آنها توسط بدن شما می‌شود.
هنگامی که گوشی شما به وای فای یا هندفری بلوتوثی متصل است. به همین دلیل است که توصیه می‌شود زمانی که کاری با هندفری خود ندارید آن را از گوش‌تان دور کنید.
هنگام دانلود کردن و ارسال کردن فایل‌های بزرگ نیز امواج ارسالی از گوشی بیشتر از حالت معمولی آن است.
بیماری‌ها و آثار مخرب استفاده طولانی مدت و بدون محافظت از تلفن همراه کدام است؟
- ناباروری، کاهش تعداد اسپرم‌ها، غیرفعال شدن و کمتر شدن تعداد آنها
- سردرد
- سرگیجه
- اختلالات یادگیری و حافظه
- پارکینسون
- آلزایمر
- مشکلات شنیداری
- اختلالات رفتاری
- جهش‌های ژنتیکی
- سرطان
- اختلالات و تومورهای مغزی
- سقط جنین
کلام آخر
بشر هنوز نتوانسته اطلاعات کامل و دقیقی از دنیای مدرن و پیشرفته امروزی، ابزار و وسایل آن و همچنین آثار و عوارض آن به دست بیاورد.
در حقیقت درک پیشرفتهایی که انسان در این زمینه‌ها به دست آورده هنوز برای خودش سخت است و انگار نتوانسته خودش را با آن هماهنگ کند.
به همین دلیل هم در مواردی مانند همین آثار و عوارض موبایل و… مطالب ضدونقیض زیادی وجود دارد. عقل سالم در چنین مواردی ترجیح می‌دهد جانب احتیاط را رعایت کند.
در نتیجه بهتر است حالا که هنوز هیچ چیزی به طور قطعی ثابت نشده، اما شواهد عینی حاکی از مضر بودن این امواج هستند، شما هم ریسک نکنید و تا جایی که برایتان مقدور است احتیاط کنید و موارد و نکات گفته شده را رعایت نمایید.
